Current Affairs Quiz : ಪ್ರಚಲಿತ ಘಟನೆಗಳ ಕ್ವಿಜ್ (01-05-2025)

1) ಸ್ಟಾಕ್ಹೋಮ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಾಂತಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (SIPRI)
ಸ್ಟಾಕ್ಹೋಮ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಾಂತಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (SIPRI-Stockholm International Peace Research Institute) ಯ “ವಿಶ್ವ ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿನ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳು” ವರದಿಯ 2024 ರ ಆವೃತ್ತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತದ ಮಿಲಿಟರಿ ಖರ್ಚು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕಿಂತ ಸುಮಾರು ಒಂಬತ್ತು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಸ್ಟಾಕ್ಹೋಮ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಾಂತಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (SIPRI) ಸ್ವೀಡಿಷ್ ಚಿಂತಕರ ಚಾವಡಿಯಾಗಿದ್ದು, ಜಾಗತಿಕ ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ಈ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. 2024 ರಲ್ಲಿ, ಜಾಗತಿಕ ರಕ್ಷಣಾ ವೆಚ್ಚವು $2.46 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ತಲುಪಿದೆ, ಇದು 2023 ರಲ್ಲಿ $2.24 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಆಗಿತ್ತು. ಇದು ಜಾಗತಿಕ ಒಟ್ಟು ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನದ (GDP) ಶೇಕಡಾ 1.9 ರಷ್ಟಿತ್ತು, 2022 ರಲ್ಲಿ ಇದು ಶೇಕಡಾ 1.6 ಮತ್ತು 2023 ರಲ್ಲಿ ಇದು ಶೇಕಡಾ 1.8 ರಷ್ಟಿತ್ತು. ಕೇವಲ ಐದು ದೇಶಗಳು – USA, ಚೀನಾ, ರಷ್ಯಾ, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಭಾರತ – ಜಾಗತಿಕ ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚದ ಶೇಕಡಾ 60 ರಷ್ಟನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಭಾರತವು 2024 ರಲ್ಲಿ ಐದನೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಿಲಿಟರಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡುವ ದೇಶವಾಗಿದ್ದು, $86.1 ಬಿಲಿಯನ್ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದೆ, 2023 ಕ್ಕಿಂತ ಶೇಕಡಾ 1.6 ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು 2015 ರಿಂದ ಶೇಕಡಾ 42 ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ.

4) ಬೊಲಿವಿಯಾ(Bolivia೦
ಚೀನಾ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ (UK), ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ (US) ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಬೊಲಿವಿಯಾದಲ್ಲಿನ “ಜೊಂಬಿ” ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯಾದ ಉಟುರುಂಕುವಿನ ಒಳಗಿನ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ತಕ್ಷಣದ ಸ್ಫೋಟದ ಅಪಾಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ಉಟುರುಂಕು ನೈಋತ್ಯ ಬೊಲಿವಿಯಾದ ಆಂಡಿಸ್ ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಸ್ಟ್ರಾಟೊವೊಲ್ಕಾನೊ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಡ್ಯಾಸಿಟಿಕ್ ಲಾವಾ ಗುಮ್ಮಟಗಳು ಮತ್ತು ಹರಿವುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಬೊಲಿವಿಯಾ, ಉತ್ತರ ಚಿಲಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಅರ್ಜೆಂಟೀನಾ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿರುವ ಆಲ್ಟಿಪ್ಲಾನೋ-ಪುನಾ ಮ್ಯಾಗ್ಮಾ ಬಾಡಿ (APMB) ಎಂಬ ಬೃಹತ್ ಭೂಗತ ಶಿಲಾಪಾಕ ಜಲಾಶಯದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಉಟುರುಂಕುವನ್ನು “ಜೊಂಬಿ” ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ನಿಜವಾದ ಸ್ಫೋಟಗಳಿಲ್ಲದೆ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

1) ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳು, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿತರಣಾ ಸಚಿವಾಲಯ
ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ನ ಸ್ಪಷ್ಟ ತೀರ್ಪಿನ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಕಡ್ಡಾಯ ಸೇವಾ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಮರುಪಾವತಿಸದ ಐದು ದೆಹಲಿ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಕೇಂದ್ರ ಗ್ರಾಹಕ ರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (CCPA-Central Consumer Protection Authority) ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಕ್ರಮವು ಗ್ರಾಹಕರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರು ಊಟ ಮಾಡುವಾಗ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ಒತ್ತಡ ಹೇರುವ ಅನ್ಯಾಯದ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಹೋಟೆಲ್ಗಳು ಮತ್ತು ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ಗಳು ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಸೇವಾ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಲು ಅಥವಾ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. CCPA ಅನ್ನು ಗ್ರಾಹಕ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 10 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ಹಿಂದಿನ 1986 ರ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಈ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ 9, 2019 ರಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಜುಲೈ 20, 2020 ರಂದು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳು, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿತರಣಾ ಸಚಿವಾಲಯವು ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುವ ನೋಡಲ್ ಸಚಿವಾಲಯವಾಗಿದೆ.

4) ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ನಿಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಐಇಪಿಎಫ್ಎ) ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಭದ್ರತಾ ಮತ್ತು ವಿನಿಮಯ ಮಂಡಳಿ (ಸೆಬಿ)
ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ನಿಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (Investor Education and Protection Fund Authority ) ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕೋಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕಿನೊಂದಿಗೆ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ (ಎಂಒಯು) ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಾಕ್ಷರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ‘ನಿವೇಶಕ್ ಶಿಬಿರ್’ ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ನಿಧಿ (ಐಇಪಿಎಫ್) ಅನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಐಇಪಿಎಫ್ಎ ಅನ್ನು 2016 ರಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿ ಕಾಯ್ದೆ, 2013 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ‘ನಿವೇಶಕ್ ಶಿವಿರ್’ ಎಂಬುದು ಐಇಪಿಎಫ್ಎ ಮತ್ತು ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಅಂಡ್ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (Securities and Exchange Board of India) ಜಂಟಿ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದ್ದು, ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡದ ಲಾಭಾಂಶ ಮತ್ತು ಷೇರುಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸರಳಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಿಬಿರಗಳು ಮೇ 2025 ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈ ಮತ್ತು ಅಹಮದಾಬಾದ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದ್ದು, ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡದ ಲಾಭಾಂಶ ಹೊಂದಿರುವವರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಒನ್-ಸ್ಟಾಪ್ ಕಿಯೋಸ್ಕ್ಗಳು ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಿ (ಕೆವೈಸಿ) ವಿವರಗಳನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲು, ಕ್ಲೈಮ್ಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಮತ್ತು ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳಿಗೆ ತ್ವರಿತ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ವಂಚನೆ ಮತ್ತು ತಪ್ಪು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

3) ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ(National Disaster Management Authority)
‘ಸಚೇತ್’ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಅನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಎನ್ಡಿಎಂಎ) ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುರಕ್ಷತೆಗಾಗಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಸಾಧನವಾಗಿ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರು ಇದನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಪ್ರವಾಹ, ಚಂಡಮಾರುತಗಳು, ಭೂಕುಸಿತಗಳು, ಸುನಾಮಿಗಳು, ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿ, ಹಿಮಕುಸಿತಗಳು, ಬಿರುಗಾಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಮಿಂಚಿನಂತಹ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಕೋಪಗಳಿಗೆ ನೈಜ-ಸಮಯದ ಜಿಯೋ-ಟ್ಯಾಗ್ ಮಾಡಿದ ಎಚ್ಚರಿಕೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

3) ಪ್ರಲ್ಹಾದ್ ಜೋಶಿ
ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣ ಯೋಜನೆ (GHCI-Green Hydrogen Certification Scheme) ಅನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ 29, 2025 ರಂದು ಕೇಂದ್ರ ಹೊಸ ಮತ್ತು ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಇಂಧನ ಸಚಿವ ಪ್ರಲ್ಹಾದ್ ಜೋಶಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಉಪಕ್ರಮವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಮಿಷನ್ನ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಭಾರತವನ್ನು ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಜಾಗತಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಇರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನ್ನು “ಹಸಿರು” ಎಂದು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ದೃಢವಾದ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

1) ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್
ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (Reserve Bank of India) ಮೇ 1, 2025 ರಿಂದ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ PRAVAAH ಪೋರ್ಟಲ್ (ನಿಯಂತ್ರಕ ಅರ್ಜಿ, ಮೌಲ್ಯೀಕರಣ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ವೇದಿಕೆ) ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಿದೆ. ಈ ಡಿಜಿಟಲ್ ವೇದಿಕೆಯು ವಿವಿಧ ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಸುವ್ಯವಸ್ಥಿತ, ಪಾರದರ್ಶಕ ಮತ್ತು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ನೀಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.